Sıcak Hava Koşullarında Beton Dökümü ve Bakımı
Günümüzde beton en yaygın biçimde kullanılan bir yapı malzemesidir. Gelecekte de en çok kullanılan, en ekonomik yapı malzemesi olma özelliğini sürdürecektir. Bu önemli yapı malzemesinin standartlara uygun kalitede elde edilmesi, kendisini oluşturan bileşen malzemeler kadar, üretim, döküm, yerleştirme - bakım şartlarına ve bunların denetimine de bağlıdır. Bu da ancak şantiyelerde bazı şartların yerine getirilmesine ve mevcut koşulların en iyi şekilde değerlendirilmesi ile sağlanabilir.
Yeni sertleşmiş beton çok naziktir, özenle korunması gerekir. Özellikle bir hafta süre ile beton kurumamalı, donmamalı ve zararlı dış etkilere maruz kalmamalıdır. Beton dökümü için en elverişsiz ortam yüksek ısıdaki kuru ortamdır. Sıcak hava düşük nemi beraberinde getirir. Sıcak havalarda dökülen betonlarda gerekli tedbirler alınmadığında beton yüzeyindeki suyun hızlı bir şekilde buharlaşması neticesinde plastik rötre ve farklı oturmalara yol açar.
Sıcak hava koşulları :
* Yüksek hava sıcaklığı,
* Düşük relatif nem yüzdesi,
* Hızlı esen rüzgarlar,
* Güneş radyasyonu gibi ortamların bir arada bulunduğu koşullardır.
Sıcak hava koşulları, betonun üretimini, yerleştirilmesini, kür edilmesini ve betonun tüm özelliklerini olumsuz etkileyebilmektedir. Bu koşulların beton yapımı ve beton özellikleri üzerindeki olumsuz etkileri, taze beton sıcaklığının artmasından ve buna bağlı olarak hem hidrotasyonun çok hızlı oluşmasına, hem de taze betondaki suyun buharlaşmasından kaynaklanmaktadır.
Türk standardına göre ( TS 1248 ) , beton dökümü esnasında hava sıcaklığının normal kabul edileceği değerler 5 - 30 C dir. 30 C den ( hava sıcaklığının ard arda üç gün süre ile ) yüksek sıcaklıklar anormal hava sıcaklığı olarak kabul edilmektedir.
Sıcak hava koşularının taze beton üzerindeki etkileri :
* Taze betonda hedeflenen kıvamı elde edebilmek için daha çok miktarda karışım suyu gerekmektedir.
* Taze betondaki kıvam kaybı hızlı ve daha çok olmaktadır,
* Beton prize daha kısa sürede ulaşmaktadır,
* Betonda plastik rötre çatlaklarının oluşmasına neden olmaktadır,
* Hava sürüklenmiş betonlarda bulunması istenilen hava miktarı daha güç kontrol edilmektedir.
Sıcak hava koşullarının sertleşmiş beton üzerindeki etkileri :
Sıcak hava koşullarında hazırlanıp,yerleştirilen ve kür edilen betonlarla, aynı işlemleri yaklaşık 20 C ( normal koşullar ) görmüş olan betonlar karşılaştırıldığında, sıcak hava koşullarının etkileri şöyle sıralanabilir :
* Sıcak havada üretilen , yerleştirilen ve kür edilen betonların ilk birkaç saatlik veya ilk bir - iki günlük dayanımları, normal koşullardaki betona göre biraz daha yüksek olmakla beraber, 28 günlük ve daha sonraki günlerdeki dayanımları daha düşük olmaktadır.
* Sıcak havalarda istenilen kıvamı sağlayabilmek için daha fazla su katılarak yerleştirilen beton daha gözenekli ve su geçirimliliği daha yüksek bir beton olmaktadır. Bu tür betonların dayanıklılıkları da daha azalmaktadır.
* Sıcak havada yerleştirilen beton sıcaklığı ile beton soğuduktan sonraki sıcaklık arasındaki fark, normal koşullarda yerleştirilen beton sıcaklığı ile beton soğuduktan sonraki sıcaklık arasındaki farktan daha büyüktür. Sıcaklık farkının büyümesi, betonun çatlama eğilimini artırmaktadır.
* Betonda kuruma ve rötre ( büzülme ) daha fazla olmaktadır.
Birçok ülke standardlarında, hava sıcaklığının + 5 C üstünde olduğu ortamlarda yerleştirilecek beton sıcaklığının 10 - 30 C arasında olması gerektiği, en uygun beton karışım sıcaklığının ise 15 - 16 C olduğu belirtilmektedir.Birçok araştırmacıya göre, yerleştirme esnasındaki beton sıcaklığının 24 - 38 c derece arasında olması, sıcak hava koşullarında beton dökümü için uygun sıcaklık olarak kabul edilmektedir.
SICAK HAVADA BETON DÖKÜMÜNDE ALINMASI GEREKLİ TEDBİRLER
1- Özellikle donatının sık olduğu yerlerde ısı iletkenliği yüksek beton kalıbı kullanılmalıdır.
2- Beton dökümüne başlanmadan önce uygulanacak planla ilgili ön hazırlıklar tamamlanmalı, gerekli önlemler hemen uygulanmak üzere hazır olmalıdır.
3- Beton dökümüne başlanmadan kalıp ve donatı mutlaka ıslatılmalıdır. Beton zemine dökülüyorsa beton suyunun zemin tarafından emilmemesi için, zemin önceden sıkıştırılmalı ve tesviye edilip mutlaka ıslatılmalıdır.
4- Betonun yerleştirilme işlemi mümkün olduğunca yeterli personelle en kısa sürede kuralına uygun vibrasyon işlemi yapılmalı, gece beton dökümü tercih edilmeli,
5- Beton hazırlanmasından itibaren en çok 90 dakika içerinde yerine yerleştirilmelidir. Gerektiğinde kimyasal katkılar kullanılarak bu süre uzatılabilir.
6- Beton karışımının sıcaklığını azaltabilmek için betonu oluşturan malzemelerin soğutularak kullanılması,
7- Beton yerine yerleştirildikten sonra , beton yüzeyinde gerekli yüzey düzeltme işlemine başlanmalı,
8- Beton yüzeyi zarar görmeyecek hale geldiğinde, en kısa sürede mümkün olan her yerde özellikle su kürü uygulanmalıdır. Bütün beton yüzeyleri ıslak tutulmalı ve bu uygulama kesintisiz yapılmalıdır. Bu konu yerleştirmeden sonraki 24 saat içinde çok önemlidir.
