Hazır Beton Bileşenleri

Betonu oluşturan hammaddeler agrega ( ince ve kaba ), su, çimento, kimyasal ve mineral katkılardır. Takriben % 15 Çimento , % 10 su ve % 75 Agregadan oluşmaktadır.
 
Bileşen malzemeler, betonun dayanıklılığını olumsuz etkileyebilecek veya donatı korozyonuna sebep olabilecek miktarda zararlı madde içermemeli ve betonda kullanım amacına uygun olmalıdır.
 
AGREGA: 
 
Beton Teknolojisinde kullanılan kum, çakıl, kırma taş gibi taneli malzemelerin genel adı agregadır. Beton içerisinde hacimsel olarak yaklaşık % 75 civarında bulunan agrega önemli bir bileşendir. 
 
Agregalar tane boyutlarına göre ince ve kaba agrega olarak iki kısma ayrılır. Betonda kullanılacak agregalar TS 706 EN 12620 standardına uygun olmalıdır. Agregaların beton içerisinde rolünün çok büyük olması sebebi ile betonda kullanılacak agregaların yapısı, granülometrisi, sertliği betona direk olarak etkiler. 
 
 Agrega tipi, tane büyüklüğü dağılımı ve yassılık - uzunluk, donma / çözülme dayanıklılığı, incelik gibi agrega özellikleri :
 
* Yapım ( inşaat ) yöntemi,                                
* Betonun yapıda kullanım amacı,                                                
* Betonun maruz kalacağı çevre şartları,
* Görünür agrega yüzeyi veya yüzey bitirme işlemlerinin gerektirdiği diğer özellikler dikkate alınarak seçilmelidir.
 
Beton karışımında Agregaların en büyük anma tane büyüklüğü ( Dmax.), donatının beton örtü tabakası ( paspayı ) ve beton eleman kesitinin en küçük boyutu dikkate alınarak belirlenmelidir.
 
ÇİMENTO:
 
Su ile ıslatıldığında hidrotasyon olayı sonucu sertleşen ve bir daha yumuşamayan hidrolik bir bağlayıcıdır. Yaklaşık % 70 kalker, % 30 kil ve gerekiyorsa demir cevheri karışımı 1400 - 1500 c de döner fırınlarda pişirilir ve erken priz yapmasını önlemek için % 2 - 6 oranında jips ( alçı taşı) ilave edilerek çimento elde edilir. 
 
Hazır betonda kullanılacak çimentolar yapıların özellikleri dikkate alınarak belirlenmeli ve TS EN 197 - 1 standardına uygunluğu kanıtlanmalıdır. ( TS EN 206 - 1 / NİSAN 2002 )
 
Çimento tipleri: 
 

Çimento

 

TS EN 197-1

İşaretlemesi

Klinker İçeriği,

%

Portland Çimento

CEM I

% 95-100 Klinker

Portland-Cüruflu Çimento

CEM II/A-S

% 80-94 Klinker + % 6-20 Cüruf

CEM II/B-S

% 65-79 Klinker + % 21-35 Cüruf

Portland-Silis Dumanlı Çimento

CEM II/A-D

% 90-94 Klinker + % 6-10 S.Dumanı

Portland-Puzolanlı Çimento

CEM II/A-P

% 80-94 Klinker + % 6-20 D.Puzolan

CEM II/B-P

% 65-79 Klinker + % 21-35 D.Puzolan

CEM II/A-Q

% 80-94 Klinker + % 6-20 DK.Puzolan

CEM II/B-Q

% 65-79 Klinker + % 21-35 DK.Puzolan

Portland-Uçucu Küllü Çimento

 

CEM II/A-V

% 80-94 Klinker + % 6-20 SU.Kül

CEM II/B-V

% 65-79 Klinker + % 21-35 SU.Kül

CEM II/A-W

% 80-94 Klinker + % 6-20 KU.Kül

CEM II/B-W

% 65-79 Klinker + % 21-35 KU.Kül

Portland-Pişmiş Şistli Çimento

CEM II/A-T

% 80-94 Klinker + % 6-20 P.Şist

CEM II/B-T

% 65-79 Klinker + % 21-35 P.Şist

Portland-Kalkerli Çimento

CEM II/A-L

% 80-94 Klinker + % 6-20 L.Kalker

CEM II/B-L

% 65-79 Klinker + % 21-35 L.Kalker

CEM II/A-LL

% 80-94 Klinker + % 6-20 LL.Kalker  

CEM II/B-LL

% 65-79 Klinker + % 21-35 LL.Kalker

Portland-Kompoze Çimento

CEM II/A-M

% 80-94 Klinker + % 6-20 Katkılar

CEM II/B-M

% 65-79 Klinker + % 21-35 Katkılar

 

 

Beyaz Portland Çimentosu (BPÇ 42,5-70) ( CEM I 52,5 R)
 
Ürün Tanımı: 
 
Özel nitelikli kil ile kireç taşının birlikte pişirilmesi ile elde edilen, beyaza yakın renkli klinkerin bir miktar alçı taşı (CaSO4.2H2O) ile birlikte öğütülmesi sonucu meydana gelen beyaz renkli bir hidrolik bağlayıcıdır.
 
TS 21 EN 197-1 standardında uygun olarak üretilmektedir.
 
Kullanım Alanları:
 
Prekast elemanlarda, hazır sıva ve harçlar, yapıştırıcı ve derz dolgu malzemelerinde, mimari ve dekoratif betonlarda, sanat ürünlerinde kullanılmaktadır.    
 
Portland Çimento ( PÇ 42, 5) ( CEM I 42,5 R)
 
Ürün Tanımı:
 
Portland çimentosu klinkerinin (TS 3441) bir miktar alçı taşı ile birlikte öğütülmesi sonucunda elde edilen hidrolik bağlayıcılardır. PÇ 32,5 PÇ 42,5 PÇ 52,5 şeklinde sınıflandırılmaktadır. PÇ ibaresi portland çimentosunun simgesi olup, 32,5 , 42,5 ve 52,5 rakamları 28 günde istenen minimum mukavemet değerini göstermektedir.
 
TS 19 EN 197-1 standardına uygun olarak üretilmektedir.
 
Kullanım Alanları:
 
PÇ 32,5 hidratasyon ısısının ve sülfat etkisinin özel dikkat gerektirmediği her türlü beton üretiminde genel amaçlı inşaatlarda kullanılır.
 
PÇ 42,5 ve PÇ 52,5 ise yüksek dayanımlı beton istendiğinde veya ilk dayanımı yüksek beton gereken inşaatlarda kullanılır.
 
Kompoze Çimento ( KZÇ/A 32,5 R) ( CEM V/A (S-P-Q) 32,5 R)
 
Ürün Tanımı:
 
Kütlece 40-64 kısım portland çimento klinkeri (TS 3441) ile karşılıklı olarak 60-36 kısım uygun katkı maddelerinin bir miktar alçı taşı ile birlikte öğütülmesi ile elde edilen hidrolik bağlayıcıdır.
 
TS 12142 EN 197-1 standardına uygun olarak üretilmektedir.
 
Kullanım Alanları:
 
Kompoze çimento, özelliği olmayan normal inşaatlarda ve düşük hidratasyon ısısı istenen kütle betonlarında kullanılır.
 
Sülfatlara Dayanıklı Çimento ( SDÇ 32,5)
 
Ürün Tanımı:
 
Trikalsiyum alüminat miktarı en çok %5 olan portland çimentosu klinkerinin bir miktar alçı taşı ile öğütülmesiyle elde edilen hidrolik bağlayıcıdır.
 
TS 10157 standardına uygun olarak üretilmektedir.
 
Kullanım Alanları:
 
Sülfatlı saha ve deniz suyu tesirinde kalan bölgelerdeki inşaatlarda, su altı, köprü, baraj ve liman temel inşaatlarında, istinat duvarları inşaatlarında kulanılır.
 
Katkılı Çimento (KÇ 32,5)
 
Ürün Tanımı: 
 
Kütlece en çok 19 kısım puzolanik madde ile karşılıklı olarak en az 81 kısım portland çimento klinkerinin bir miktar alçı taşı ile öğütülmesi ile elde edilen hidrolik bağlayıcıdır. Puzolanik madde olarak tras, cüruf, volkanik tüf, uçucu kül ve bazı diğer puzolanlar tek başına veya birkaçının karışımı olarak birlikte kullanılabilir.
 
TS 10156 standardına uygun olarak üretilmektedir.
 
Kullanım Alanları:
 
Genel amaçlı inşaatlarda , erken dayanım gerektirmeyen tüm inşaat alanlarında, Portland Çimento( PÇ 32,5) gibi, hidratasyon ısısının ve sülfat etkisinin özel dikkat gerektirmediği her türlü beton yapımında kullanılır.
 
Portland Kompoze Çimento (PKÇ/B 32,5R) ( CEM II/B-M 32,5 R)
 
Ürün Tanımı: 
 
Kütlece (21-35) kısım en az iki cins katkı maddesinin ve karşılıklı olarak (79-65) kısım portland çimento klinkerinin (TS 3441) bir miktar alçı taşı ile öğütülmesi sonucu elde edilen ve 28 günlük dayanımı min. 32,5 N/mm2 olan hidrolik bağlayıcıdır.
 
TS 12143 standardına uygun olarak üretilir.
 
Kullanım Alanları:
 
Genel amaçlı inşaatlarda, düşük hidratasyon ısısına gerek duyulan kütle betonlarında kullanılır.
 
Portland Kompoze Çimento( PKÇ/A- 42,5) (CEM II/A-M)
 
Ürün Tanımı: 
 
Portland kompoze çimento, kütlece (6-20) kısım en az iki cins katkı maddesinin ve karşılıklı olarak (94-80) kısım portland çimento klinkerinin (TS 3441) bir miktar alçı taşı ile öğütülmesi sonucu elde edilen ve 28 günlük dayanımı min 42.5 olan hidrolik bağlayıcıdır.
 
TS 12143 standardına uygun olarak üretilmektedir.
 
Kullanım Alanları:
 
Katkılı çimentoların kullanıldığı genel amaçlı ve daha yüksek dayanım gerektiren inşaatlarda kullanılır.
 
Traslı Çimento (TÇ 32,5) (CEM II /B-P 32,5 R)
 
Ürün Tanımı: 
 
Kütlece 20 - 40 kısım tras (TS 25) ile karşılıklı olarak en az 80 - 60 kısım portland çimento klinkerinin bir miktar alçı taşı ile birlikte öğütülmesi ile elde edilen hidrolik bağlayıcıdır.
 
TS 26 standardına uygun olarak üretilmektedir.
 
Kullanım Alanları:
 
Alkali, tuzlu ve agresif sulara karşı dayanıklı olması nedeniyle baraj inşaatlarında, temel ve tünel inşaatlarında, hidratasyon ısısı hızının az olması gereken kütle beton inşaatlarında,zirai ve sınai tesis inşaatlarında kullanılır.
 
Yüksek Fırın Cüruflu Çimento (ÇÇ 32,5 ) (CEM III/A 32,5 R)
 
Ürün Tanımı: 
 
Kütlece 20 - 80 kısım portland çimento klinkeri (TS 3441) ile karşılıklı olarak 80 - 20 kısım yüksek fırın cürufunun bir miktar alçı taşı ile birlikte öğütülerek elde edilen hidrolik bağlayıcılardır. CÇ 32,5 ve CÇ 42,5 olmak üzere iki sınıfa ayrılırlar.
 
TS 20 standardına uygun olarak üretilmektedir.
 
Kullanım Alanları:
 
Çok etkili korozyonların söz konusu olmadığı yerlerde kullanılır.
 
 KARMA SUYU:
 
Beton üretimde kullanılan karışım suyunun iki önemli işlevi vardır.
 
1. Toz haldeki çimento ve agregayı plastik, işlenebilir bir kütle haline getirmek.
 
2. Çimento ile kimyasal reaksiyona girerek plastik kütlenin sertleşmesini sağlamak.
 
 Genel olarak içilebilir özellikteki bütün sular betonda kullanılmaya uygundur. 
Ancak Hazır betonda kullanılacak karışım suyunun  ,TS EN 1008 standardına uygunluğu kanıtlanması gereklidir.